Okres kampanii wyborczej to czas chaosu informacyjnego. W Polsce możemy zaobserwować zarówno nieprawdziwe doniesienia o kandydatach (np. 1, 2, 3), jak i fałszywe narracje na temat samego procesu wyborczego (np. 1, 2). W mediach społecznościowych można nawet spotkać teorie spiskowe o tym, że wybory zostaną sfałszowane. 

W sieci pojawiały się już filmy ze znikającym atramentem na kartach wyborczych (pochodzące oryginalnie z Kazachstanu), jak też porady o zabranie ze sobą świeczki na wybory (aby zabezpieczyć swój głos). Każda z tych treści miała na celu podważenie wiarygodności wyborów. 

Jak więc upewnić się, że nasz głos będzie uznany za ważny? 

Odpowiednio potwierdź swoją tożsamość

Niezwykle istotną kwestią dla komisji pilnującej proces wyborczy jest potwierdzenie tożsamości wyborcy, któremu wydaje kartę do głosowania. Ważne więc, by na wybory zabrać ze sobą dowód osobisty lub inny dokument ze zdjęciem umożliwiający identyfikację (art. 52 Kodeksu wyborczego). 

Tożsamość może być również potwierdzona za pomocą aplikacji mObywatel. Ważne jednak, by aplikacja była zaktualizowana do wersji 4.56.0 lub nowszej (pkt. 43).

Sprawdź, czy Twoja karta do głosowania posiada dwie pieczęcie

W wyborach prezydenckich każdy wyborca otrzymuje jedną kartę do głosowania. Stanie się to po okazaniu dokumentu potwierdzającego tożsamość oraz po potwierdzeniu własnoręcznym podpisem na spisie wyborców, że odebrało się kartę do głosowania (pkt. 46). 

By głos wyborcy został uznany za ważny, karta do głosowania musi mieć dwie pieczęcie. Pieczęć obwodowej komisji wyborczej i wydrukowany odcisk pieczęci Państwowej Komisji Wyborczej (art. 40 ust. 1). 

Źródło: Facebook.com, 07.05.2025

Ważne jest, by wyborca miał pewność, że te dwie pieczęcie znajdują się na karcie do głosowania. Komisja przed wydaniem kart ma obowiązek sprawdzić, czy są one odpowiednio oznakowane (art. 46). 

Postaw jeden znak „x” przy swoim kandydacie 

Nazwiska kandydatów na prezydenta będą umieszczone na karcie w kolejności alfabetycznej. W oddawaniu ważnego głosu niezwykle istotną kwestią jest postawienie tylko jednego znaku „x” przy nazwisku swojego kandydata (art. 311).

Zgodnie z art. 312, za nieważny uznaje się głos „oddany na karcie do głosowania, na której wyborca umieścił znak »x « przy więcej niż jednym nazwisku kandydatów” lub „oddany na karcie do głosowania, na której wyborca nie umieścił znaku »x « przy żadnym z nazwisk kandydatów”. 

W kwestii wszelkich dopisków na karcie do głosowania art. 41 Kodeksu wyborczego mówi, że „[…] poczynienie innych znaków lub dopisków na karcie do głosowania, w tym w kratce lub poza nią, nie wpływa na ważność oddanego na niej głosu” (art. 41). 

Jeżeli jednak jakiekolwiek ślady w obrębie innych kratek na karcie będą przypominać więcej niż dwie przecinające się linie, to komisji wyborczej może poddać ten głos pod dyskusję, a ostatecznie – w pewnych przypadkach – może on zostać uznany za nieważny.

Jeżeli da Ci to większą pewność, weź własny długopis

Wytyczne PKW nie precyzują kwestii długopisów oraz materiałów biurowych w lokalach wyborczych. To sprawia, że nie ma zakazu posiadania własnych długopisów na wyborach prezydenckich. Jest to kwestia osobista, w pełni zależna od danej osoby. 

Za dostarczenie materiałów biurowych w lokalach wyborczych jest odpowiedzialna gmina. Urząd gminy lub miasta działa w porozumieniu z PKW, która nadzoruje cały proces wyborczy. Samorząd organizuje i zapewnia nie tylko materiały biurowe, lecz także odpowiednie lokale, urny czy kabiny do głosowania (art. 156 ust. 1 Kodeksu wyborczego). 

Gdy wyborca już prawidłowo odda głos, musi pamiętać o tym, by karta do głosowania została wrzucona do urny w taki sposób, aby strona zadrukowana była niewidoczna (art. 52 ust. 6 Kodeksu wyborczego).

Pamiętaj o zachowaniu tajności głosowania

Komisja ma za zadanie bezwzględnie zapewnić ochronę danych osobowych wyborców ujętych w spisie. W tym celu obowiązkiem jest stosowanie osłony przy podpisie własnoręcznym na spisie wyborców (pkt. 48). 

Wyborca musi również zwracać uwagę na to, by głosował osobiście i w taki sposób, aby nie została naruszona tajność głosowania innych wyborców (pkt. 59). W tym czasie jest również zakaz prowadzenia jakiejkolwiek agitacji wyborczej.

Jak zgłaszać nieprawidłowości? 

Podczas każdych wyborów zgłaszane są incydenty wyborcze (1, 2). Jeżeli więc masz jakiekolwiek wątpliwości co do tego, w jaki sposób przeprowadzane są wybory, lub do innych kwestii związanych z procesem wyborczym, natychmiast reaguj. 

Gdy widzisz, że ktoś rozdaje ulotki, czy jawnie agituje politycznie, to oznacza, że zakłóca ciszę wyborczą. Takie działania możesz zgłosić na policję, gdyż podlega to karze grzywny (art. 498 Kodeksu wyborczego). Jeszcze inną kwestią jest ujawnienie sondaży lub prognoz wyborczych, za którą w trakcie ciszy wyborczej grozi grzywna od 500 tys. do nawet 1 mln zł (art. 500 Kodeksu wyborczego).  

Jeżeli jednak zauważysz nieprawidłowe działanie komisji obwodowej, w której głosujesz, poinformuj o tym okręgową komisję wyborczą albo delegaturę Krajowego Biura Wyborczego.

Kontroluj polityków!

Patrz władzy na ręce i wspieraj niezależność.

Wpłacam