Analiza w pigułce

W niedzielę 1 czerwca 2025 roku Polacy pójdą do urn, by zagłosować w II turze na jednego z dwóch kandydatów na prezydenta: na Rafała Trzaskowskiego lub na Karola Nawrockiego. Tymczasem w sieci można natknąć się na doniesienia, że prawdziwym zwycięzcą wyborów jest ktoś inny, a wyniki I tury zostały sfałszowane. Rzekomo to Grzegorz Braun miał zostać nowym prezydentem Polski. 

W kilku wpisach na Facebooku (1, 2, 3) pojawiły się informacje o domniemanych oszustwach wyborczych. Niektórzy są przekonani, że wynik wyborów był znany jeszcze przed głosowaniem [pisownia oryginalna]: „z góry już było ustalone (przed wyborami), kto obejmie prezydenturę, więc głosy ludzi nie zostały w ogóle policzone”.

Przekonanie, że to Braun jest zwycięzcą wyborów prezydenckich, dodatkowo podsycają doniesienia o jego rzekomo wysokim poparciu. W jednym z wpisów podano, że zgodnie z sondażem „Gazety Wyborczej” wyniosło ono ponad 50 proc.

Źródło: Facebook.com, 24.05.2025

W komentarzach pod wpisem o rzekomo wysokim poparciu dla Brauna sporo jest głosów osób przekonanych, że wybory zostały sfałszowane. Jedna z użytkowniczek stwierdziła: „To jest prawda,że wygrał wybory.Wybory zostały sfałszowane przez wiadomo kogo”. Inna osoba napisała z kolei: „Było wiadomo ,że Braun wygrał wybory.Tylko Ci którzy się go boją sfałszowali je”.

Poparcie dla Brauna w sondażach nie przekroczyło kilku procent

Jak wyglądały notowania Grzegorza Brauna w czasie trwania kampanii prezydenckiej? Sprawdziliśmy jego wyniki sondażowe w trzech firmach zajmujących się badaniem opinii: w CBOS, w Instytucie Badań Rynkowych i Społecznych (IBRiS) oraz w Ogólnopolskiej Grupie Badawczej (OGP).

CBOS

Pierwszy tegoroczny sondaż przed wyborami prezydenckimi z CBOS pochodzi z 14 stycznia. Nie ma w nim jeszcze notowań Grzegorza Brauna, który swój start zapowiedział dzień później. W kolejnej publikacji – z 27 lutego – kandydat Konfederacji Korony Polskiej miał 3 proc. poparcia (s. 2). W kolejnym badaniu, opublikowanym 18 maja, poparcie wzrosło do 4,4 proc. (s. 2).

OGP

Z sondażu przeprowadzonego między 7 a 10 maja dla strony stanpolityki.pl wynika, że Grzegorz Braun uzyskał 3,66 proc. poparcia. Kilka dni później, 16 maja, wzrosło ono do 5,87 proc.

IBRiS

Na stronie Instytutu znajdziemy dane historyczne pokazujące sondaże przeprowadzone od 19 stycznia 2025 roku dla różnych mediów. Na osi czasu możemy zobaczyć, że w szczytowym momencie poparcie dla Grzegorza Brauna wynosiło 3,5 proc. (sondaż dla telewizji Polsat z 15 maja).

Dane z sondaży (1, 2, 3) oraz te pokazane w analizowanym wpisie mocno się różnią. Skąd zatem wzięły się informacje, że Grzegorz Braun miał rzekomo tak duże poparcie?

Ponad 50 proc. poparcia dla Brauna w usuniętej internetowej ankiecie

Jak podano we wpisie, ponad 50 proc. poparcia dla Grzegorza Brauna miał wykazać sondaż przeprowadzony dla „Gazety Wyborczej”. Na stronie gazety znajdziemy informacje o sondażach przeprowadzonych dla różnych mediów: TVN, TVP Info czy dla „Super Expressu”. Nie ma jednak żadnego sondażu, który wskazywałby na tak wysokie poparcie dla Brauna. 

Wyniki głosowania nie są obecnie dostępne. Jak argumentował portal: „W tym miejscu była sonda dotycząca szans wyborczych kandydatów, jednak w krótkim czasie jeden z nich (Grzegorz Braun) uzyskał kilka tysięcy głosów. Z uwagi na skrajną niereprezentatywność tej sondy, zdecydowaliśmy się ją wyłączyć”.

Czy internetowa ankieta jest tak samo wiarygodna jak badanie sondażowe?

Warto dodać, że taka internetowa ankieta, w której może zagłosować każdy internauta, nie jest tym samym, co badania sondażowe prowadzone przed wyborami, które zazwyczaj obejmują tzw. reprezentatywną próbę, pozwalającą na uogólnienie wyników na szerszą populację. W ten sposób swoje badania przeprowadzało np. Centrum Badania Opinii Społecznej (CBOS).

Inne doniesienia o wysokim poparciu dla Grzegorza Brauna

Narracja o dużym poparciu dla kandydatury Brauna mogła opierać się nie tylko na ankiecie z gazety.pl. W jednej z naszych analiz opisywaliśmy przypadek publikacji na pierwszej stronie „Faktu”. W sieci można było znaleźć doniesienia, że zgodnie z sondażem przeprowadzonym przez tabloid Braun miał ok. 22 proc. poparcia. 

#DziśwFakcie: Bezludna wyspa zamiast Pałacu Prezydenckiego? Tego kandydata wysłaliby tam Polacy

>> https://t.co/3YCp4H5jmZ#Sondaź #IBRiS #Fakt #Opinia #Polacy #BezludnaWyspa pic.twitter.com/hZH2cRqWNh

— Fakt (@Fakt_pl) May 13, 2025

Z kolei portal factcheckingowy Konkret24 opisał sondaż rzekomo przeprowadzony przez CBOS w kwietniu 2025 roku. Braun miał w nim uzyskać ponad 30 proc. poparcia. W rzeczywistości grafika z wynikami pochodziła z konta podszywającego się pod instytucję przeprowadzającą badania.

Różnice między sondażem a wynikiem głosowania nie są dowodem na oszustwa wyborcze

Wyniki sondaży (1, 2, 3), mogą różnić się od ostatecznego wyniku głosowania. Nie oznacza to jednak, że doszło do nadużyć i oszustw wyborczych. Jak opisał IBRiS w swojej analizie, jest kilka powodów, dla których badanie opinii będzie różniło się od ostatecznego wyniku głosowania. Są to m.in.:

• różnica między odpowiedzią dla ankietera a decyzją w dniu wyborów,
• odpowiedzi „nie wiem” udzielane przez osoby, które mogą wstydzić się przyznać, na kogo oddadzą głos,
• czynniki losowe, takie jak pogoda, wpływające na frekwencję,
• błąd statystyczny w sondażach, który wynosi ok. 3 p.p.

Kontroluj polityków!

Patrz władzy na ręce i wspieraj niezależność.

Wpłacam