Woch chce likwidacji NFZ

Podczas debaty prezydenckiej TVP kandydatki i kandydaci usłyszeli pytanie, czy zawarli w swoim programie postulaty, które chcą wprowadzić dla dobra narodu, pomimo że „nie cieszą się dziś popularnością”.

Marek Woch, przedstawiciel Bezpartyjnych Samorządowców, wskazał w odpowiedzi swój postulat natychmiastowej likwidacji Narodowego Funduszu Zdrowia. Jego zdaniem to niepopularny pogląd, skoro przyjęte ponad 20 lat temu przepisy o NFZ ciągle obowiązują, mimo iż Trybunał Konstytucyjny uznał je za niezgodne z aktami wyższego rzędu. 

Ustawa o NFZ przyjęta w 2002 roku

W październiku 2001 roku władzę objął rząd koalicyjny Sojuszu Lewicy Demokratycznej, Unii Pracy i Polskiego Stronnictwa Ludowego. Premierem został Leszek Miller, który utrzymał się na tym stanowisku do dymisji w 2004 roku, kiedy to zastąpił go inny polityk lewicy – Marek Belka.

Za czasów tego rządu Sejm, w którym największym klubem było właśnie SLD, przyjął ustawę o powszechnym ubezpieczeniu w Narodowym Funduszu Zdrowia zaproponowaną przez Radę Ministrów. Za przyjęciem nowych przepisów było 267 posłów, w tym zdecydowana większość lewicy.

Projekt trafił na biurko prezydenta. Był nim wtedy Aleksander Kwaśniewski, również związany z Sojuszem Lewicy Demokratycznej. Prezydent podpisał ustawę 17 lutego 2003 roku.

Sprawa trafiła do Trybunału Konstytucyjnego

Na mocy tej ustawy został utworzony Narodowy Fundusz Zdrowia (art. 36), jednak niektórzy posłowie mieli wątpliwości dotyczące tych przepisów. Jeszcze przed ich wejściem w życie złożyli sprawę do Trybunału Konstytucyjnego o zbadanie ich zgodności z Konstytucją RP.

W uzasadnieniu wyroku czytamy, że zdaniem TK omawiana ustawa stworzyła instytucję publiczną w kształcie, który uniemożliwia rzetelne i sprawne działanie, przez co naruszyła konstytucyjne prawo obywateli do równego dostępu do świadczeń opieki zdrowotnej finansowanej ze środków publicznych. 

Przepisy straciły moc

W opublikowanym po wyroku komunikacie sędziowie wyjaśnili, że z perspektywy TK przepisy „nie doprowadziły do realnej poprawy sytuacji jednostek w zakresie ochrony zdrowia”. Wskazali m.in. na fakt, że osoby ubezpieczone nie wiedziały, do jakich świadczeń mają prawo, bo ustawa nie określała koszyka świadczeń gwarantowanych i ponadstandardowych.

Kolejne wątpliwości TK zgłosił odnośnie do wyjęcia spod kontroli parlamentu finansów NFZ. Sędziowie skrytykowali też „dysfunkcjonalność w zakresie finansowania, sprzeczność, a nawet niewykonalność rozwiązań prawnych, oraz niejasność, nieostrość i nieprzewidywalność treści przepisów ustawy”.

W konsekwencji tego wyroku art. 36, na mocy którego powołano NFZ, miał stracić moc z końcem 2004 roku. W konsekwencji Sejm był zmuszony do zreformowania systemu ochrony zdrowia w inny sposób.

Rząd przygotował nowy projekt

W połowie 2004 roku, już za czasów rządu mniejszościowego SLD-UP, do Sejmu trafił rządowy projekt ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych. Został przegłosowany pod koniec lipca – za przyjęciem ustawy opowiedziało się 209 posłów, a przeciw – 65. Kolejnych 142 posłów wstrzymało się od głosu. 

W uzasadnieniu projektu ustawy przyjętego w 2004 roku znajdziemy bezpośrednie odwołania do wyroku Trybunału Konstytucyjnego (s. 151 i 158). Autorzy projektu odnieśli się do wątpliwości, które przedstawił TK, i uwzględnili je w projekcie.

Ta ustawa obowiązuje do dzisiaj. W ciągu ostatnich 20 lat, do maja 2025 roku, jej przepisy były nowelizowane już 227 razy.

To szybki fact-check, czyli ekspresowa forma analizy wypowiedzi.

Uważnie słuchaliśmy debaty prezydenckiej TVP 12 maja 2025 roku. Na bieżąco sprawdzaliśmy te stwierdzenia kandydatów na prezydenta, które odwoływały się do faktów.

Nasze ustalenia publikowaliśmy od razu na platformie X. Teraz publikujemy je na naszej stronie, aby włączyć je do sprawdzonych wypowiedzi osób publicznych i ich ocen.

Program Fact-Checking and Countering Disinformation: Poland’s 2025 Presidential Election jest prowadzony przez Stowarzyszenie Demagog dzięki wsparciu EMIF zarządzanemu przez Calouste Gulbenkian Foundation. Wyłączna odpowiedzialność za wszelkie treści wspierane przez European Media and Information Fund (EMIF) spoczywa na autorach i niekoniecznie musi odzwierciedlać stanowisko EMIF i Partnerów Funduszu, Calouste Gulbenkian Foundation i European University Institute.

Kontroluj polityków!

Patrz władzy na ręce i wspieraj niezależność.

Wpłacam