Gramatyka porównuje Dudę i Nawrockiego

Podczas programu „Poranek Wyborczy” w TVP Info Michał Gramatyka, wiceminister cyfryzacji reprezentujący Polskę 2050, dostał pytanie w sprawie przyszłości koalicji. Redaktor zastanawiał się, czy będzie ona w stanie rządzić z Karolem Nawrockim jako prezydentem, czy też sytuacja zmierza ku przyspieszonym wyborom parlamentarnym.

Gramatyka stwierdził, że wszystko zależy od tego, jak swoją rolę będzie postrzegał Karol Nawrocki. Dodał przy tym, że nie nie jest on wrogiem, ale przeciwnikiem politycznym. W opinii ministra znajdą się tematy, w których koalicja dojdzie do porozumienia z przyszłą głową państwa. Gramatyka jest zdania, że współrządzenie jest możliwe. 

Poseł Polski 2050 przypomniał, że obecny rząd znajduje się w podobnej sytuacji od wyborów 15 października 2023 roku. W trakcie koabitacji Andrzej Duda miał „zakwestionować” jedynie 14 ustaw, które wyszły z Sejmu z inicjatywy obecnie rządzącej koalicji.

Weta Andrzeja Dudy za rządów Tuska. Ile ich było?

W czasie rządów Koalicji Obywatelskiej, Trzeciej Drogi oraz Nowej Lewicy – czyli od 13 grudnia 2023 roku – prezydent Andrzej Duda zawetował 6 ustaw.

Pierwszym przypadkiem weta była ustawa okołobudżetowa, którą prezydent zawetował 27 grudnia 2023 roku. Andrzej Duda argumentował swój sprzeciw brakiem zgody na przekazanie 3 mld zł na telewizję publiczną, w związku z „próbą przejęcia mediów publicznych z naruszeniem fundamentalnych reguł państwa prawa”. 

Kolejne weto, z 29 marca 2024 roku, dotyczyło tzw. pigułki dzień po. Hormonalne środki antykoncepcyjne miały być dostępne bez recepty powyżej 15. roku życia, ale prezydent nie poparł dostępności takich środków dla osób niepełnoletnich „bez kontroli lekarza oraz z pominięciem roli i odpowiedzialności rodziców”. 

Czego dotyczyły kolejne weta?

W kwietniu 2024 roku Duda zawetował ustawę, która uznawała język śląski za język regionalny. W uzasadnieniu kancelaria prezydenta podała, że na podstawie opinii ekspertów należy uznać, że „gwary śląskie są gwarami języka polskiego, a dialekt śląski, na który się one składają, jest takim samym dialektem języka polskiego, jak np. dialekt małopolski, wielkopolski i mazowiecki”. 

16 sierpnia tego samego roku prezydent odmówił podpisania ustawy, która zlikwidowałaby powołaną za rządów PiS Komisję ds. wpływów rosyjskich w latach 2007–2022. Zdaniem prezydenta komisja ta była potrzebna – jej powołanie wynikało „z konieczności ochrony interesu Polski”.

W 2025 roku prezydent nie zgodził się na uchwalenie tzw. ustawy incydentalnej, która zakładała, że o ważności wyborów prezydenckich oraz uzupełniających do Senatu, zarządzonych w 2025 roku, orzekaliby sędziowie najstarsi stażem. Powodem było stanie przez prezydenta na straży „nienaruszalności powołań sędziowskich”.

Ostatnie weto prezydenta dotyczyło ustawy obniżającej składkę zdrowotną – prezydent zawetował ją 6 maja br. Argumentami dla tej decyzji było obniżenie wpływów do Narodowego Funduszu Zdrowia oraz brak konsultacji społecznych podczas przygotowania projektu ustawy.

Które ustawy Duda odesłał do TK?

Weto to nie jedyna prerogatywa prezydenta wobec ustaw. Może on, na podstawie art. 122 ust. 3 konstytucji, wystąpić do Trybunału Konstytucyjnego o zbadanie ustawy pod kątem jej zgodności z konstytucją. 

Prezydent korzysta z dwóch ścieżek: kontroli prewencyjnej, czyli odesłania ustawy do TK, zanim ją podpisze, oraz kontroli następczej, po podpisaniu i opublikowaniu w Dzienniku Ustaw. 

W sumie od początku obecnej kadencji Andrzej Duda skierował do Trybunału Konstytucyjnego w ramach kontroli prewencyjnej 7 ustaw. 

Jako pierwszą wysłał do TK nowelizację Kodeksu wyborczego, która umożliwiała głosowanie korespondencyjne wszystkim zainteresowanym wyborcom. Ostatnią ustawą budząca wątpliwości konstytucyjne prezydenta była ustawa, która rozszerzała ochronę przed mową nienawiści. Została ona odesłana do Trybunału 17 kwietnia 2025 roku.

TK orzeka, ale rząd nie publikuje wyroków

Jeśli chodzi o kontrolę następczą, Andrzej Duda wysłał w tej kadencji do TK 16 podpisanych już ustaw. W czterech sprawach zapadły już wyroki o zgodności z konstytucją.

Trybunał Konstytucyjny orzekł o niezgodności niektórych przepisów z konstytucją w przypadku nowelizacji ustawy o Narodowym Centrum Badań i Rozwoju, nowelizacji ustawy o pomocy obywatelom Ukrainy, nowelizacji ustawy Prawo Pocztowe oraz ustawy budżetowej na rok 2025. 

Wyroki TK przestały być publikowane w Dzienniku Ustaw w następstwie uchwał rządu i Sejmu. W uchwale z 18 grudnia 2024 roku rząd uznał, że nie może publikować orzeczeń podejmowanych przez organ, który nie jest do tego uprawniony, bo to prowadziłoby do utrwalania kryzysu praworządności. 

Wcześniej, 6 marca 2024 roku, Sejm podjął uchwałę, w której uznał, że w Trybunale zasiadają osoby do tego nieuprawnione, a w trakcie orzekania dochodziło do innych nieprawidłowości, dlatego TK nie jest zdolny do wykonywania swoich zadań. 

Przed podjęciem uchwał, w grudniu 2023 roku, orzeczenia TK, które podjęto z tzw. sędziami dublerami w składzie, opatrywano adnotacją mówiącą o wyrokach Europejskiego Trybunału Praw Człowieka.

Współpraca rządu z prezydentem. Ile ustaw podpisał prezydent?

Na biurko prezydenta trafiły łącznie 184 ustawy, z czego 171 z nich zostało podpisanych przez Andrzeja Dudę. Spośród tych 171 ustaw – do 155 prezydent nie miał zastrzeżeń. W przypadku 16 ustaw Duda zezwolił na ich wejście w życie, ale jednocześnie poprosił TK o zbadanie ich zgodności z konstytucją (w trybie kontroli następczej).

Kontroluj polityków!

Patrz władzy na ręce i wspieraj niezależność.

Wpłacam