Narzędzie dostępności

Skopiuj link

Drukuj

Udostępnij

Strona główna

Wypowiedzi

Ile wynosi luka VAT? Fałsz Karola Nawrockiego

13.06.2025 godz.16:30

6 min czytania

Wypowiedzi

Sprawdzamy wypowiedzi polityków i osób publicznych pojawiające się w przestrzeni medialnej i internetowej. Wybieramy wypowiedzi istotne dla debaty publicznej, weryfikujemy zawarte w nich informacje i przydzielamy jedną z pięciu kategorii ocen.

Nasza metodologia

13.06.2025 godz.16:30

6 min czytania

Ile wynosi luka VAT? Fałsz Karola Nawrockiego

Karol Nawrocki

Prezes IPN

Bezpartyjny (popierany przez Prawo i Sprawiedliwość)

Przede wszystkim chcę zwrócić uwagę na 45 mld zł znajdujących się w tzw. luce VAT-owskiej.

Wywiad Dziennika Gazety Prawnej, 11.06.2025

Fałsz

Wypowiedź uznajemy za fałsz, gdy:

nie jest zgodna z żadną dostępną publicznie informacją opartą na reprezentatywnym i wiarygodnym źródle,

jej autor przedstawia nieaktualne informacje, którym przeczą nowsze dane, zawiera szczątkowo poprawne dane, ale pomija kluczowe informacje i tym samym fałszywie oddaje stan faktyczny.

Sprawdź metodologię

Wywiad Dziennika Gazety Prawnej, 11.06.2025

Fałsz

Wypowiedź uznajemy za fałsz, gdy:

nie jest zgodna z żadną dostępną publicznie informacją opartą na reprezentatywnym i wiarygodnym źródle,

jej autor przedstawia nieaktualne informacje, którym przeczą nowsze dane, zawiera szczątkowo poprawne dane, ale pomija kluczowe informacje i tym samym fałszywie oddaje stan faktyczny.

Sprawdź metodologię

Finanse

Udostępnij:

Finanse

W marcu 2025 roku Instytut Podatków i Finansów Publicznych obliczył, że budżet państwa stracił przez lukę VAT 45 mld zł. Szacunki IPiFP opierały się na założeniu, że luka w 2024 roku będzie równa tej, którą Ministerstwo Finansów podało w sprawozdaniu budżetowym za 2023 rok, czyli wyniesie 15,8 proc. Jak wskazywali eksperci, na takie przewidywania było wówczas za wcześnie.
W maju 2025 roku Ministerstwo Finansów podało, że według wstępnych szacunków luka VAT w 2024 roku wyniosła 6,9 proc. (co odpowiada kwocie ok. 21,5 mld zł), a w 2023 roku – 13,5 proc.
Obliczenia Ministerstwa Finansów podważył były wiceminister finansów Leszek Skiba. Według niego prawdziwa luka VAT w 2024 roku wynosi nawet 9,6 proc. Jednak dr Sławomir Dudek skrytykował wyliczenia Skiby. Jego zdaniem gdyby były wiceminister konsekwentnie stosował metodę swoich szacunków, musiałby obniżyć również wartości procentowe dotyczące luki za zeszły rok.
Karol Nawrocki, gdy wypowiadał się o luce VAT sięgającej 45 mld zł, opierał się na szacunkach zakładających, że stanowiła ona 15,8 proc. potencjalnych wpływów. Te prognozy okazują się jednak zbyt wysokie, niezależnie od tego, czy skorygujemy je na podstawie najnowszych szacunków krajowych (13,5 proc.) lub unijnych (10,5 proc.) dotyczących luki VAT w 2023 roku, czy też weźmiemy pod uwagę wstępny szacunek Ministerstwa Finansów (6,9 proc.) lub propozycję Leszka Skiby (9,6 proc.) dotyczące roku 2024. Dlatego wypowiedź Nawrockiego oceniamy jako fałsz.

Przedwczesne szacunki IPiFP

Luka VAT to różnica między zapłaconymi podatkami a kwotą, która powinna wpłynąć do budżetu, gdyby wszyscy płacili podatki zgodnie z prawem – wyjaśniła nam ekspertka, dr hab. Janina Kotlińska, prof. Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego.

W marcu 2025 roku Instytut Podatków i Finansów Publicznych obliczył, że w 2024 roku budżet państwa stracił przez lukę VAT 45 mld zł. Taką samą kwotę podał w rozmowie z „Dziennikiem Gazetą Prawną” Karol Nawrocki.

SzacunKI IPiFP opierały się na założeniu, że luka w 2024 roku będzie równa tej, którą Ministerstwo Finansów podało w sprawozdaniu budżetowym za 2023 rok, czyli wyniesie 15,8 proc. (omówienie, s. 65). Jak wskazywali eksperci, na takie przewidywania było wówczas za wcześnie. Do oszacowania luki podatkowej potrzebne są ostateczne dane dotyczące wykonania budżetu, a te w marcu były jeszcze zbierane.

Ministerstwo Finansów o luce VAT w 2024 roku

Dopiero w maju Ministerstwo Finansów podało, że według wstępnych szacunków luka VAT w 2024 roku wyniosła 6,9 proc., co odpowiada kwocie ok. 21,5 mld zł. Taki szacunek znajdziemy też w informacji o stanie finansów publicznych za cały 2024 rok (s. 14). Jednocześnie ministerstwo przekazało nowe dane na temat luki za zeszły rok, która wyniosła nie 15,8 proc., a 13,5 proc.

W komunikacie podkreślono, że luka została wyliczona według metody niezmiennej od lat – pod uwagę bierze się szacunkowe dochody VAT obliczone na podstawie danych GUS za okres od stycznia do lutego kolejnego roku. Jak wyjaśniono, dzieje się tak, ponieważ dochody z VAT ze stycznia w praktyce przypisane są na poczet poprzedniego roku.

Były wiceminister podważył dane resortu

Obliczenia resortu podważył były wiceminister finansów Leszek Skiba. Zwrócił on uwagę na fakt, że według szacunków z raportu Komisji Europejskiej luka VAT w 2023 roku wyniosła mniej niż podaje ministerstwo, bo 10,5 proc (s. 10).

Ponadto Leszek Skiba przyjrzał się wpływom z tytułu podatku VAT w poszczególnych miesiącach 2023 i 2024 roku. Jak obliczył, dochody z VAT w lutym i w marcu danego roku wynoszą około 64 proc. dochodów z dwóch wcześniejszych miesięcy – z grudnia i ze stycznia. W 2024 roku było to jednak 102 proc.

Według Skiby to dowód potwierdzający, że rząd celowo przesunął dochody z VAT, by zaniżyć lukę w 2024 roku i zawyżyć ją w roku 2023. Były wiceminister finansów oszacował, że bez tego przesunięcia luka VAT za 2023 rok wyniosła 7,5 proc., a za 2024 rok: 9,6 proc.

Według eksperta z SGH obliczenia Skiby to manipulacja

Leszkowi Skibie odpowiedział dr Sławomir Dudek ze Szkoły Głównej Handlowej. Zwrócił on uwagę, że dochody z VAT w lutym i w marcu 2025 roku wyniosły około 100 proc. dochodów z grudnia 2024 roku i ze stycznia 2025 roku.

Dlaczego ukrył Pan na wykresie słupkowym rok 2025? To też wpływa na analizę potencjalnej korekty 2024. Przypadek?

Relacja luty-marzec’2025 do gru’24-sty-25 wynosi 100. Czyli zakładając na moment pana metodologię (która nie jest poprawna) musi pan skorygować 2024 dodatkowo.…

— Sławomir Dudek (@DudSlaw) May 23, 2025

Jak wskazał dr Dudek, przyjęcie kryteriów Leszka Skiby oznaczałoby, że rząd ponownie próbował zaniżyć lukę za 2024 rok, a zawyżyć – za rok 2025. Według eksperta z SGH świadczy to jedynie o tym, że Skiba manipulował danymi.

Gdyby konsekwentnie stosować metodę byłego wiceministra finansów, jak napisał dr Dudek, to obliczoną przez niego lukę 9,6 proc. za 2024 rok po uwzględnieniu „przesunięcia” w 2025 roku ponownie trzeba byłoby obniżyć.

Luka w wysokości 45 mld zł to fałsz

Niemniej szacunki Instytutu Podatków i Finansów Publicznych, które powtórzył Karol Nawrocki, okazały się zbyt wysokie. Niezależnie od tego, czy skorygujemy je na podstawie najnowszych szacunków krajowych (13,5 proc.) lub unijne (10,5 proc.) dotyczące luki VAT w 2023 roku, czy też weźmiemy pod uwagę wstępny szacunek Ministerstwa Finansów (6,9 proc.) lub propozycję Leszka Skiby (9,6 proc.) dotyczące roku 2024.

Dlatego wypowiedź prezydenta elekta oceniamy jako fałsz. To szczególnie ważne w kontekście obietnic złożonych przez Karola Nawrockiego w trakcie kampanii. Wskazana przez niego kwota 45 mld zł miała finansować ich realizację.