Stanowski do Trzaskowskiego: Co dalej z migracją?

Podczas rozmowy w „Kanale Zero” Krzysztof Stanowski zapytał Rafała Trzaskowskiego o jego stanowisko w sprawie migracji – zarówno tej związanej z sytuacją na wschodniej granicy, jak i ekonomicznej.

Trzaskowski podkreślił, że jego zdaniem granica wschodnia powinna pozostać zamknięta. Przypomniał również, że obecnie obowiązuje zawieszenie prawa do ubiegania się o azyl w Polsce. – W tej chwili nikt się nie może ubiegać w Polsce o azyl – dodał później. Te słowa do sprawdzenia zgłosił nam czytelnik.

– To zupełnie inna kwestia niż migracja legalna – tłumaczył Trzaskowski i wskazał, że Unia Europejska wypracowała narzędzia umożliwiające regulowanie pobytu cudzoziemców. Zwrócił uwagę np. na niebieską kartę, umożliwiającą wjazd i pobyt wysoko wykwalifikowanym pracownikom spoza UE.

Prawo do azylu ograniczono, ale go nie zniesiono

27 marca 2025 roku Rada Ministrów przyjęła rozporządzenie czasowo ograniczające możliwość składania wniosków o azyl na granicy z Białorusią. Na jego mocy przez 60 dni Straż Graniczna nie przyjmuje wniosków od osób chcących ubiegać się o ochronę międzynarodową w Polsce. Prawo to obowiązuje nie tylko czasowo, lecz także terytorialnie, co oznacza, że nie dotyczy całego kraju.

Ograniczenie na granicy z Białorusią nie obejmuje wszystkich migrantów, którzy chcą się ubiegać o azyl. Zgodnie z art. 33b ust. 2 ustawy o udzielaniu ochrony cudzoziemcom wyłączone z niego są tzw. grupy wrażliwe:

• małoletni bez opieki, 
• kobiety w ciąży,
• osoby wymagające szczególnego traktowania ze względu na stan zdrowia lub wiek,
• osoby zagrożone ryzykiem doznania poważnej krzywdy w państwie, z którego przybyły,
• obywatele państwa stosującego instrumentalizację migracji (czyli w tym przypadku Białorusi).

Dziennikarze i organizacje humanitarne zwracają jednak uwagę, że wnioski osób z grup wrażliwych nie zawsze są przyjmowane. Z informacji uzyskanych przez naszą redakcję od Podlaskiego Oddziału Straży Granicznej wynika, że od momentu wejścia w życie rozporządzenia na terenie województwa podlaskiego przyjęto 11 wniosków o udzielenie ochrony międzynarodowej.

Czy rząd może ograniczyć prawo do azylu?

Podstawą prawną do wprowadzenia ograniczeń była nowelizacja ustawy o udzielaniu cudzoziemcom ochrony na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej z 21 lutego 2025 roku. Nowela określiła przesłanki umożliwiające czasowe ograniczenie prawa do złożenia wniosku o azyl (art. 33a, ust. 1) oraz nadała Radzie Ministrów uprawnienie do podejmowania decyzji w tej sprawie w drodze rozporządzenia (art. 33a, ust 5).

Jak wynika z samych przepisów, rząd powinien przy podejmowaniu decyzji o ograniczeniu prawa do azylu mieć na celu nie tylko potrzebę „zapobieżenia destabilizacji sytuacji wewnętrznej” w Polsce, lecz także „możliwie jak najmniejsze ograniczenie praw cudzoziemców” zamierzających ubiegać się o azyl (art. 33a ust. 5).

Nowe prawo spotkało się z krytyką ze strony m.in. organizacji humanitarnych, samorządów prawniczych (1, 2) oraz Rzecznika Praw Obywatelskich. Eksperci wskazywali, że przepisy ograniczające prawo do azylu są niezgodne z Konstytucją RP (art. 56) oraz z prawem międzynarodowym (np. art. 18 Karty Praw Podstawowych UE).

Program Fact-Checking and Countering Disinformation: Poland’s 2025 Presidential Election jest prowadzony przez Stowarzyszenie Demagog dzięki wsparciu EMIF zarządzanemu przez Calouste Gulbenkian Foundation. Wyłączna odpowiedzialność za wszelkie treści wspierane przez European Media and Information Fund (EMIF) spoczywa na autorach i niekoniecznie muszą one odzwierciedlać stanowisko EMIF i Partnerów Funduszu, Calouste Gulbenkian Foundation i European University Institute.

Kontroluj polityków!

Patrz władzy na ręce i wspieraj niezależność.

Wpłacam