Były minister pyta: Dlaczego pan wspiera tego szkodnika?

11 czerwca Sejm głosował nad wnioskiem premiera o wotum zaufania dla rządu. Większość posłów poparła obecną Radę Ministrów. Przeciwni byli m.in. posłowie PiS. Przed głosowaniem można było zadawać pytania Donaldowi Tuskowi i przedstawicielom rządu.

Z tej możliwości skorzystał były minister rolnictwa Robert Telus. Swoje pytanie skierował do obecnego szefa resortu Czesława Siekierskiego. – Dlaczego pan wspiera tego szkodnika polskiej wsi, jakim jest premier Tusk? – pytał poseł PiS.

Robert Telus zarzucił Donaldowi Tuskowi, że „wprowadza Zielony Ład w Unii Europejskiej”. Jako dowód polityk wskazał, że „za tego rządu 7 marca zostało wprowadzone rozporządzenie, które wyłącza 400 tys. gruntów z produkcji rolnej”. Czy tak rzeczywiście się stało? 

Od marca niektórych rolników obowiązuje norma GAEC 2

Poseł zapewne miał na myśli rozporządzenie ministra rolnictwa nowelizujące przepisy dotyczące „norm oraz szczegółowych warunków ich stosowania”. Szef resortu wydał je 7 marca, a weszło ono w życie 15 marca. O jakie normy i warunki chodzi?

W uzasadnieniu do projektu rozporządzenia możemy przeczytać, że służy ono wdrożeniu normy GAEC 2 (s. 3). To jedna z norm zawartych w unijnym rozporządzeniu z grudnia 2021 roku (s. 146). Ministerstwo tłumaczy, że służy ona „ochronie torfowisk i obszarów podmokłych na gruntach użytkowanych rolniczo”.

Rolnicy z tych obszarów starający się o różnego rodzaju dopłaty, zgodnie z unijnym rozporządzeniem (art. 12), muszą spełniać nową normę. W odpowiedzi na jedną z interpelacji ministerstwo tłumaczyło, że jeśli gospodarstwo nie spełnia wymogów, „może być zastosowane zmniejszenie płatności, które co do zasady wynosi 3 proc.” (s. 6).

Jednocześnie najmniejsze gospodarstwa, do 10 ha użytków rolnych, nie podlegają kontroli i sankcjom związanym z realizacją tej normy. Jak wskazuje ministerstwo, to 73 proc. gospodarstw w kraju (s. 3).

Norma GAEC 2 objęła 400 tys. ha użytków rolnych

Nowa norma objęła torfowiska i obszary podmokłe spełniające określony warunek: zawartość materii organicznej musi wynosić co najmniej 40 proc. gleby. Innymi słowy, prawie połowę gleby muszą stanowić np. pozostałości roślin, z których składa się torf, a nie resztki skał. Na podstawie badań Instytutu Uprawy Nawożenia i Gleboznawstwa (IUNG) określono, że takie warunki spełnia ok. 399,9 tys. ha użytkowanych rolniczo.

Reszta obszarów objętych normą, a więc 90,42 proc. powierzchni (361,6 tys. ha), to trwałe użytki zielone – grunty wykorzystywane do uprawy roślin pastewnych. Norma GAEC 2 zakazuje ich przekształcania i orania. Ministerstwo wskazuje jednak, że nie oznacza to zakazu prowadzenia działalności rolniczej – wciąż będzie możliwe pozyskiwanie pasz (s. 3–4, 6).

Mapa obszarów objętych normą GAEC 2 znajduje się na stronie gaec2.iung.pl. Co ważne, każdy rolnik starający się o dopłaty może sprawdzić w aplikacji eWniosekPlus, jaką część jego gruntów objęła nowa norma.

Obawy rolników wobec nowej normy GAEC 2

Przeciw wprowadzeniu normy GAEC 2 w obecnej formie protestowali rolnicy z Ruchu Gospodarstw Rodzinnych. Zwracali oni uwagę na fakt, że zakazuje ona nie tylko orania, lecz także odnowy urządzeń melioracyjnych. Ich zdaniem doprowadzi to do degradacji łąk, co uderzy szczególnie w hodowców bydła.

W odpowiedzi wiceminister rolnictwa Stefan Krajewski wyjaśniał, że właściciele pastwisk wciąż mają możliwość raz na 4 lata podsiać je lub płytko uprawiać. Dodatkowo norma nie zakazuje konserwacji rowów i urządzeń melioracyjnych: bieżącego koszenia, usuwania przetamowań, a raz na trzy lata także np. odmulania.

W komentarzu dla serwisu Topagrar.pl dr hab. Bartłomiej Glina, ekspert z zakresu nauk o glebie, powiedział, że „GAEC 2 to zbiór praktyk, który niesie ze sobą wiele korzyści dla sektora rolniczego”. Jego zdaniem mokradła i torfowiska, wkomponowane w strukturę gospodarstw, mogą skutecznie gromadzić wodę, magazynować węgiel i chronić bioróżnorodność.

Kontroluj polityków!

Patrz władzy na ręce i wspieraj niezależność.

Wpłacam