Aktualizacja 20.06.2025. Uzupełniliśmy tekst o dodatkowe informacje na temat Polaków, którzy skorzystali z lotu organizowanego przez Słowację.

Były minister o ewakuacjach: Polityka paniki

Jacek Czaputowicz, były minister spraw zagranicznych w rządzie Prawa i Sprawiedliwości od 2018 do 2020 roku, został zaproszony do programu „Gość Wydarzeń” w Polsacie, gdzie komentował m.in. obecną sytuację na Bliskim Wschodzie i wymianę ognia między Iranem a Izraelem. 

Polityk stwierdził, że Polska jako jedyna w Unii Europejskiej inicjuje działania zmierzające do ewakuacji obywateli i w ten sposób prowadzi „politykę paniki” [czas nagrania: 3:25]. Zdaniem Czaputowicza uleganie straszeniu przez Iran nie jest w interesie wspólnoty międzynarodowej. Polskę, która ewakuuje ok. 200 osób, przyrównał do Niemców, którzy mają aż 4 tys. obywateli na terenie Izraela, a decyzji o ewakuacji na tamten moment nie podjęli. 

Program, w którym były minister zabrał głos, był emitowany w poniedziałek, 16 czerwca, ok. godz. 19:00. Sprawdziliśmy, czy rzeczywiście w tamtej chwili żaden z unijnych krajów nie rozpoczął ewakuacji.

Czesi zaczęli, inni już planowali

O tej godzinie było już wiadomo, że ewakuację swoich obywateli rozpoczęły Czechy. Dzień wcześniej, w niedzielę, czeskie ministerstwo ds. zagranicznych poinformowało na platformie X, że organizuje ewakuację i odsyła zainteresowanych do ambasady czeskiej w Tel Awiwie. W poniedziałek ok. godz. 20:00 profil ministerstwa udostępnił wpis czeskiej ambasady, w którym czytamy, że ewakuacja przez Jordanię zakończyła się sukcesem. 

Na początku tygodnia, jeszcze przed wywiadem Czaputowicza, było też już wiadomo, że nad ewakuacją zastanawia się Litwa. Szef Narodowego Centrum Zarządzania Kryzysowego Litwy informował o tym, że ewakuacja samolotem jest niemożliwa z powodu zamkniętej przestrzeni powietrznej, ale rozważa wykorzystanie drogi lądowej. Ostatecznie do ewakuacji doszło we wtorek, przez Jordanię.

Także w poniedziałek, ok. godz. 17:00, Reuters podał informację, że Słowacja oraz Portugalia poprosiły Cypr o pomoc w zorganizowaniu ewakuacji. W tym dniu portugalskie media informowały (1, 2), że 130 Portugalczyków czeka na ewakuację. Obecnie nie ma oficjalnego potwierdzenia ze strony portugalskiego rządu, czy akcję przeprowadzono.

W poniedziałek wieczorem było już natomiast wiadomo, że słowacki Air Force – z obywatelami kilku krajów, w tym również z Polakami, na pokładzie – wylądował w Bratysławie.

O słowackim locie ewakuacyjnym mówił dziennikarz Kacper Ponichtera w rozmowie dla Kanału Zero. Według jego relacji tym samolotem ewakuowali się pracownicy polskiej placówki dyplomatycznej. Do jego słów odniosło się Ministerstwo Spraw Zagranicznych, informując, że z tego lotu skorzystały dzieci personelu placówki wraz z opiekunami.

Niemcy czekali dłużej

Niemcy, podani jako przykład przez byłego ministra, szykowali swoją odpowiedź nieco dłużej. Podczas poniedziałkowej konferencji niemiecki minister spraw zagranicznych nie ogłosił ewakuacji. 

Wyjaśnił, że w tej chwili zamknięta przestrzeń powietrzna uniemożliwia ewakuację, ale trwają rozmowy sztabu kryzysowego. Dodał, że obywatele Niemiec obecni na terenie Izraela wpisują się na listę kryzysową, za pośrednictwem której są zawiadamiani o sytuacjach zagrożenia bezpieczeństwa.

Sytuacja wkrótce się zmieniła. W poniedziałek wieczorem pierwsze niemieckie media (1, 2) zaczęły informować o tym, że ewakuacja jest planowana i że będzie przeprowadzona, jak w przypadku innych krajów, przez Jordanię. W środę, 18 czerwca, media poinformowały o pierwszym udanym lądowaniu samolotu z niemieckimi pasażerami. 

Do dnia publikacji tej analizy pojawiły się informacje o kolejnych państwach, które prowadzą lub planują ewakuacje. Są to:

• Węgry – w tym kraju minister spraw zagranicznych ogłosił ewakuację w poniedziałek wieczorem, a część obywateli wróciła do kraju na pokładzie słowackiego samolotu,
• Bułgaria – w środę rano w kraju wylądował pierwszy samolot z ewakuowanymi,
• Estonia i Łotwa – skoordynowały ewakuację swoich obywateli razem z Litwą,
• Grecja – w środę pojawiły się informacje o udanej ewakuacji osób z tego państwa,
• Chorwacja – część obywateli już ewakuowano, o czym poinformowano we wtorek,
• Cypr – ewakuował swoich obywateli, a informacje o tym pojawiły się w środę,
• Austria – według ostatniego komunikatu rząd jest w kontakcie z obywatelami, którzy chcą wyjechać, a według relacji medialnych, kilku Austriaków opuściło Izrael na pokładzie słowackiego samolotu,
• Rumunia – ewakuowała swoich obywateli we wtorek,
• Holandia – informuje obywateli o możliwości ewakuacji przez Turcję, Armenię lub Azerbejdżan.

Do dnia publikacji analizy nie natrafiliśmy na informacje o ewakuacji ze strony Belgii, Danii, Irlandii, Hiszpanii, Luksemburgu, Malty i Finlandii. Z komunikatów wynika, że Szwecja i Francja nie planują akcji w tym zakresie.

Kontroluj polityków!

Patrz władzy na ręce i wspieraj niezależność.

Wpłacam